Wat zijn Super Tuscans? Iconische Toscaanse wijnen

Super Tuscans zijn een categorie van wijnen uit Toscane, Italië, die bekend staan om hun complexiteit en kwaliteit. In tegenstelling tot traditionele Toscaanse wijnen, die meestal gemaakt worden van inheemse druivensoorten zoals Sangiovese, omvatten Super Tuscans vaak Franse druivenrassen zoals Merlot, Cabernet Sauvignon en Syrah. Dit resulteert in wijnen die donkerder, voller en krachtiger zijn dan traditionele Toscaanse wijnen en voldoen dan dus ook niet aan de regels van herkomstbenamingen (IGT, DOC, DOCG) van Italië.

Hoewel er geen officiële definitie is van wat een Super Tuscan is, worden deze wijnen vaak gemaakt door gerenommeerde wijnmakers die experimenteren met verschillende druivensoorten en technieken om wijnen van hoge kwaliteit te produceren. Super Tuscans worden meestal geproduceerd in beperkte hoeveelheden en zijn vaak duurder dan traditionele Toscaanse wijnen. Ze worden beschouwd als enkele van de beste wijnen van Italië en worden wereldwijd gewaardeerd door wijnliefhebbers en kenners.

Er zijn veel verschillende soorten Super Tuscans, variërend van single-varietal wijnen tot complexe blends. Sommige van de meest bekende Super Tuscans zijn Sassicaia, Ornellaia en Tignanello. Hoewel de reputatie van deze wijnen vaak hun hoge prijs weerspiegelt, zijn er ook betaalbare Super Tuscans beschikbaar die toegankelijker zijn voor de gemiddelde consument.

De geschiedenis van de Super Tuscan

Super Tuscans hebben een interessante geschiedenis en oorsprong die teruggaat tot de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw. Deze wijnen zijn ontstaan als reactie op de beperkingen van de Italiaanse wijnwetten en de behoefte aan meer vrijheid en creativiteit in de wijnproductie.

In de jaren '60 en '70 van de vorige eeuw begonnen enkele wijnmakers in Toscane met het produceren van wijnen die niet voldeden aan de eisen van de officiële wijnwetten. Deze wijnen werden gemaakt van druiven die niet waren toegestaan ​​in de officiële appellaties van Toscane, zoals Cabernet Sauvignon en Merlot. Deze wijnen werden bekend als "Super Tuscans" vanwege hun hoge kwaliteit en innovatieve karakter.

De Italiaanse wijnwetten waren in die tijd zeer restrictief en beperkten de wijnmakers in hun creativiteit en innovatie. De wijnwetten waren gericht op het beschermen van de traditionele wijnen van Italië, zoals Chianti. Super Tuscans waren daarom niet toegestaan ​​om in de officiële appellaties te maken en werden geclassificeerd als "Vino da Tavola", wat betekent "tafelwijn". Deze classificatie beperkte de verkoop en distributie van Super Tuscans, maar de hoge kwaliteit en de populariteit onder wijnliefhebbers zorgden ervoor dat de wijnen al snel een cultstatus kregen.

Een belangrijke figuur in de geschiedenis van Super Tuscans is Marchese Mario Incisa della Rocchetta. Hij begon in de jaren '40 van de vorige eeuw met het experimenteren met de Bordeaux-druiven Cabernet Sauvignon en Merlot op zijn landgoed Tenuta San Guido. In 1968 bracht hij zijn eerste vintage van Sassicaia op de markt, een wijn die nu bekend staat als een van de beste Super Tuscans.

Een andere belangrijke figuur in de geschiedenis van Super Tuscans is de familie Antinori. In 1971 brachten zij hun eerste Tignanello op de markt, een wijn die ook bekend is geworden als een van de beste Super Tuscans. Piero Antinori, een lid van de familie, wordt gezien als een pionier in de productie van Super Tuscans en heeft een belangrijke rol gespeeld in het promoten en populariseren van deze wijnen.

Druivensoorten in de Super Tuscan

Sangiovese en zijn rol in Super Tuscan wijnen

Sangiovese is de belangrijkste druif in Toscane en is een belangrijke druif in in de meeste Super Tuscans. De druif wordt vaak gemengd met andere druivensoorten zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Syrah en Petit Verdot. Sangiovese-druiven hebben een dikke schil en produceren wijnen met een hoge zuurgraad en tannines. Deze eigenschappen zorgen voor een uitstekende structuur en complexiteit van de wijn.

Bordeaux variëteiten

De Bordeaux-druivensoorten, zoals Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc en Petit Verdot, worden vaak gebruikt in Super Tuscans. Deze druivensoorten zijn van oorsprong afkomstig uit de Bordeaux-regio in Frankrijk en gedijen goed op de Toscaanse bodem. De druivensoorten zorgen voor een rijke, volle smaak en een diepe kleur van de wijn. De wijnen worden hierdoor vol, complex en rijk in karakter en bieden potentieel voor jarenlange rijping op de fles.

Vinificatieproces van Super Tuscans

Het vinificatieproces van Super Tuscans verschilt van dat van traditionele Toscaanse wijnen. Super Tuscans worden vaak op hout gerijpt, in tegenstelling tot de meeste Toscaanse wijnen die in stalen tanks worden gerijpt (let wel: er zijn veel uitzonderingen!). Het gebruik van kleinere houten vaten voegt aroma's van vanille, kruiden en toast toe aan de wijn. De houtrijping zorgt ook voor een zachtere, rondere smaak en vermindert de zuurgraad en tannines van de wijn. De complete vinificatiestijl verschilt per wijnmaker, maar kan vergeleken worden met die van de beste Bordeaux-wijnen.

Super Tuscans worden vaak geproduceerd in kleine hoeveelheden en zijn meestal duurder dan traditionele Toscaanse wijnen. De kwaliteit van Super Tuscans is echter ongeëvenaard en de populariteit ervan blijft groeien.

Toscana en Bolgheri: de thuisbasis van Super Tuscans

Van Vino da Tavola tot IGT

Italië heeft een complex classificatiesysteem voor wijn dat begint bij de eenvoudige Vino da Tavola (tafelwijn) en eindigt bij de hoogste classificatie, de DOCG (Denominazione di Origine Controllata e Garantita). Het systeem is bedoeld om de kwaliteit van Italiaanse wijnen te waarborgen en om de herkomst van de wijn aan te geven.

Een belangrijke categorie binnen het Italiaanse classificatiesysteem voor wijn is de IGT (Indicazione Geografica Tipica). Super Tuscans vallen vaak onder deze categorie, omdat ze niet voldoen aan de strikte regels van de DOC en DOCG classificaties. De IGT classificatie biedt wijnproducenten meer vrijheid om te experimenteren met druivensoorten en productiemethoden. Dit komt vooral omdat in de meeste DOCs in Toscane geen internationale druivenrassen gebruikt mogen worden. Zo zie je maar weer dat het dus niet altijd iets zegt over de kwaliteit van de wijn! Sommige Super Tuscans behoren namelijk tot de duurste wijnen ter wereld.

DOC Bolgheri

DOC Bolgheri is beroemd geworden door de Super Tuscans. Het is de eerste DOC in Toscane waar internationale druivensoorten zijn toegestaan en waar dus onder herkomstbenaming Super Tuscans gemaakt mogen worden. Deze innovatieve aanpak heeft geleid tot wijnen die zowel krachtig als elegant zijn, met een potentieel voor veroudering dat wijnliefhebbers over de hele wereld aanspreekt. Bolgheri is de naam van een stadje aan de rand van het kustgebied van Toscane, de Maremma.

Het unieke klimaat van Bolgheri, met zijn nabijheid tot de zee en de bescherming door de omliggende heuvels, creëert een ideaal microklimaat voor wijnbouw. De gevarieerde bodemsamenstelling, van klei en zand tot kalksteen en schist, draagt bij aan de complexiteit en diversiteit van de wijnen uit deze regio. Deze factoren zorgen ervoor dat DOC Bolgheri een uitzonderlijke plaats is voor de productie van hoogwaardige wijnen met een onmiskenbaar karakter. De meest geprezen wijnen uit Bolgheri, zoals Sassicaia, Ornellaia, en Le Macchiole, zijn getuigenissen van de kwaliteit en het vakmanschap die de regio te bieden heeft.

Wat eet je bij een Super Tuscan?

Super Tuscan wijnen staan bekend om hun unieke wijnstijlen en hun complexe smaakprofiel. Deze wijnen zijn vaak gemaakt van Cabernet Sauvignon, Merlot, Sangiovese en Syrah druiven. Super Tuscan wijnen hebben over het algemeen een diepe kleur, medium zuurgraad en een stevige structuur. Ze bieden ook een diepe, complexe smaak met tonen van leer en andere aardse smaken.

Super Tuscan wijnen zijn perfect te combineren met stevige gerechten. Denk hierbij aan gegrild of gebraden vlees, zoals filet mignon of lamskoteletten met rozemarijn. Ook zijn ze lekker bij gestoofd rund- of kalfsvlees of gerechten met knoflook en rozemarijn zoals stevige pasta's of risotto's met rode wijn.

De meest iconische Super Tuscans: Ornellaia, Sassicaia, Tignanello

Er zijn veel wereldberoemde Super Toscaanse wijnen. De bekendste zijn Sassicaia van Tenuta San Guido, Le Volte en Le Serre Nuove van Tenuta dell’Ornellaia, de top wijnen van Frescobaldi, Barone Ricasoli en Bibi Graetz en bijvoorbeeld Messorio van Le Macchiole. De term Super verwijst dan ook naar de top van Toscaanse wijnen. Het zijn geweldige en bijzondere wijnen van hoogstaande wijnhuizen die je eens geproefd moet hebben!

Ornellaia

Ornellaia, volledig Tenuta dell'Ornellaia genoemd, is een van de meest geprezen Super Tuscans. Gelegen in Bolgheri, een klein dorpje aan de Toscaanse kust, werd Ornellaia opgericht in 1981 door Marchese Lodovico Antinori. De wijnmakerij focust op de productie van hoogwaardige rode wijn, voornamelijk gemaakt van Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc en Petit Verdot. Ornellaia staat bekend om zijn complexiteit, elegantie en balans, met een rijke structuur en lange afdronk. De wijn krijgt internationaal lof en wordt vaak vergeleken met de beste Bordeaux-wijnen.

Sassicaia

Sassicaia, de pionier onder de Super Tuscans, werd voor het eerst commercieel geproduceerd in 1968 door de markies Mario Incisa della Rocchetta in het Bolgheri-gebied. Deze wijn was revolutionair voor Italië omdat hij uitsluitend werd gemaakt van Cabernet Sauvignon en Cabernet Franc, in tegenstelling tot de traditionele Sangiovese-dominante blends van Toscane. Sassicaia heeft een distinctief karakter met een verfijnde elegantie, stevige tannines en een lange afdronk, die vaak wordt omschreven met tonen van donkere bessen, tabak en specerijen. Door zijn kwaliteit en consistentie heeft Sassicaia een eigen DOC (Bolgheri Sassicaia DOC) gekregen, de enige single-estate DOC in Italië.

Tignanello

Tignanello is het vlaggenschip van de beroemde wijnmakerij Antinori, een van de grootste en oudste wijnfamilies in Toscane. De eerste jaargang van Tignanello was in 1971, en het was een van de eerste rode wijnen in de regio die niet-traditionele druivensoorten gebruikte en de rijping in kleine Franse eiken vaten introduceerde. Gemaakt van een blend van Sangiovese, Cabernet Sauvignon en Cabernet Franc, staat Tignanello bekend om zijn rijkdom, complexiteit en harmonie. De wijn combineert de fruitige en kruidige kenmerken van Sangiovese met de structuur en diepte van Cabernet, resulterend in een wijn die zowel krachtig als elegant is.

Deze drie Super Tuscans, Ornellaia, Sassicaia en Tignanello, hebben niet alleen de manier waarop de wereld Italiaanse wijn ziet getransformeerd, maar hebben ook bijgedragen aan de modernisering van de Italiaanse wijnproductie. Hun succes heeft de deur geopend voor andere producenten om te experimenteren en wijnen van wereldklasse te maken die buiten de traditionele regels vallen.