Port

Wat is Port?

Port is een versterkte wijn met een rijke en boeiende geschiedenis. Oorspronkelijk afkomstig uit de pittoreske Douro-vallei in Portugal, staat deze versterkte wijn bekend om zijn zoete en complexe smaken. Port wordt geproduceerd door het toevoegen van wijnalcohol tijdens het gistingsproces, waardoor de fermentatie vroegtijdig stopt en de natuurlijke suikers behouden blijven. Het resultaat is een zachte, weelderige wijn met een hoger alcoholpercentage en een diepgaande, complexe zoetheid.

De geschiedenis van Port

De geschiedenis van Port gaat heel lang terug. In de 17e en 18e eeuw, toen er een bloeiende handelsrelatie ontstond tussen Portugal en Groot-Brittannië, ontstond Port zoals we het nu kennen. De Britten hadden een voorliefde voor Portugese wijnen, maar de kwaliteit was vaak inconsistent. Hierdoor werd er geëxperimenteerd met een innovatieve methode om de wijn te versterken voor de lange reis over de zee naar Groot-Brittannië. Deze versterkingstechniek omvatte het toevoegen van brandewijn, lokaal bekend als aguardente. Dit proces stopte de gisting en behield het natuurlijke suikergehalte van de druiven, waardoor de resulterende wijn zoeter en sterker werd. De toevoeging van aguardente transformeerde de wijn en zorgde ervoor dat hij beter bestand was tegen de ontberingen van de scheepvaart.

Deze versterkte wijn, nu bekend als Port, kreeg zijn naam van de stad Porto, waar het vaak werd verscheept naar Groot-Brittannië. De Britten werden al snel verliefd op deze rijke, zoete wijn en de handel bloeide. Britse handelshuizen vestigden zich in de Douro-vallei en begonnen met het produceren en exporteren van Portwijn.

In de 18e en 19e eeuw werd de Douro-vallei geclassificeerd met een oorsprongsbenaming om de kwaliteit van de wijngaarden te beoordelen. Deze classificatie leidde tot de oprichting van verschillende categorieën Port, zoals Vintage Port, Tawny Port en Ruby Port. Om de kwaliteit te waarborgen en de productie te controleren, werden strenge regels en voorschriften ingevoerd. Tegenwoordig blijft Portwijn een van de meest iconische en gewaardeerde wijnen ter wereld. De Douro-vallei is uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed en is een magneet voor wijnliefhebbers van over de hele wereld. De traditie leeft voort, maar er is ook ruimte voor innovatie. Naast de klassieke Port stijlen worden nu ook drogere varianten gemaakt, zoals witte Port en Rosé Port.

Hoe wordt Port gemaakt?

De productie van Port begint met zorgvuldig geselecteerde druiven, waarbij typische variëteiten zoals Touriga Nacional, Touriga Franca en Tinta Roriz worden gebruikt. Nadat de druiven met de hand zijn geoogst, worden ze geperst en vindt de gisting plaats. Tijdens dit proces wordt wijnalcohol toegevoegd om de gisting te stoppen en de zoetheid te behouden. De jonge Port wordt vervolgens overgebracht naar houten vaten, waar het rijpingsproces begint. Hier ontwikkelt de wijn zijn karakteristieke smaken en complexiteit.

Welke stijlen Port zijn er?

Er zijn verschillende stijlen Port, elk met zijn eigen unieke kenmerken. Er zijn eigenlijk 5 stijlen Port:

1. Tawny Port: Tawny Port wordt langdurig gerijpt in houten vaten. Hierdoor heeft Tawny Port een prachtige amberkleur en een nootachtige smaak. Hoe langer de rijping, hoe zachter en complexer de aroma’s.

2. Ruby Port: Ruby Port is jong en levendig van karakter, met een dieprode kleur en fruitige smaken. Ruby Port wordt doorgaans niet langdurig gerijpt en is ideaal om jong van te genieten.

3. Vintage Port: Vintage Port wordt beschouwd als de koningin der portwijnen. Deze prestigieuze stijl wordt uitsluitend geproduceerd in uitzonderlijke oogstjaren, wanneer de druiven van buitengewone kwaliteit zijn. De productiemethode van Vintage Port is traditioneel en veeleisend. Na een korte gisting wordt de jonge wijn overgebracht naar houten vaten, waar deze gedurende vele jaren zal rijpen. In tegenstelling tot andere portstijlen wordt Vintage Port na ongeveer twee jaar rijping in de fles gebotteld. Hierdoor behoudt het zijn intense fruitigheid, donkere kleur en krachtige tannines. Vintage Port wordt aanbevolen om pas na een lange rijpingsperiode van tientallen jaren te worden gedronken. Het resultaat is een wijn met een diepe complexiteit, een weelderige textuur en een onvergetelijke smaakbeleving. Elk flesje Vintage Port draagt het jaartal van de oogst en biedt een glimp van dat specifieke uitzonderlijke jaar.

4. Colheita Port: Colheita Port is een elegante en verfijnde Port stijl die ook afkomstig is van één enkel oogstjaar. Het onderscheidende verschil met Vintage Port ligt echter in de rijping. Waar Vintage Port na botteling al snel tot volle wasdom komt, rijpt Colheita Port aanzienlijk langer in houten vaten voordat het wordt gebotteld. Deze rijpingsperiode kan variëren van 7 tot zelfs meer dan 50 jaar. Het jaartal op de fles geeft het oogstjaar aan van de gebruikte druiven, maar het jaar waarin de Port wordt gebotteld, kan aanzienlijk later zijn. Hierdoor krijgt Colheita Port een prachtige balans tussen fruitige tonen en complexe aroma's van noten, gedroogd fruit en specerijen.

5. White Port: In tegenstelling tot de traditionele rode Port, wordt witte Port gemaakt van witte druiven. Het heeft een lichtere kleur en biedt verfrissende smaken, vaak met toetsen van gedroogd fruit.

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen Vintage Port en Colheita Port?

1. Oogstjaar en botteljaar: Terwijl Vintage Port wordt geproduceerd en direct na twee jaar rijping in de fles wordt gebotteld, rijpt Colheita Port veel langer in houten vaten, waardoor het botteljaar aanzienlijk later kan zijn dan het oogstjaar.

2. Leeftijdsverklaring: Vintage Port wordt over het algemeen aanbevolen om pas na een lange rijpingsperiode te worden gedronken, terwijl Colheita Port, afhankelijk van de rijpingsduur, meestal eerder toegankelijk is om van te genieten.

3. Smaakprofiel: Vintage Port heeft vaak krachtigere tannines en een intens fruitig karakter, terwijl Colheita Port een zachter smaakprofiel heeft met notige, gedroogde vruchten en complexe kruidige aroma's.

Kan Port bewaard blijven?

Ja, veel stijlen Port kunnen langdurig worden bewaard en kunnen zich in de loop der jaren verder ontwikkelen in de fles. Tawny, Vintage, Colheita en sommige speciale Ruby Ports zijn bijzonder geschikt voor veroudering. Bij het bewaren van Port is het belangrijk om de flessen horizontaal te bewaren, op een koele, donkere en vochtvrije plaats. Hierdoor kunnen zich complexere tertiaire aroma's ontwikkelen in de wijn.

Hoe lang kan Port bewaard blijven na openen?

Na opening kan Port nog enige tijd bewaard blijven, maar dit hangt af van de omstandigheden waarin je het bewaart, de hoeveelheid Port die nog in de fles zit en het type Port. Het beste is een constante temperatuur, dus bijvoorbeeld in de koelkast of in een kelder. Daarnaast geldt de regel, hoe voller de fles, hoe minder zuurstof er bij kan komen en dus hoe minder snel de wijn oxideert. Daarnaast is het type Port van belang:

1. Ruby Port: Na opening blijft Ruby Port ongeveer 1 tot 2 weken goed, op voorwaarde dat de fles goed is afgesloten en in de koelkast wordt bewaard. Na verloop van tijd kan de smaak enigszins veranderen en kan de zoetheid afnemen.

2. Tawny Port: Tawny Port is al enige tijd geoxideerd tijdens het rijpingsproces in houten vaten, waardoor het na opening langer houdbaar is dan Ruby Port. Tawny Port kan ongeveer 1-3 maanden goed blijven na opening, mits goed afgesloten en gekoeld bewaard. Let wel, hoe ouder de Port, hoe langer deze al in contact is geweest met zuurstof door het rijpingsproces. Hierdoor kun je oudere Portwijnen langer geopend bewaren dan jongere Portwijnen.

3. White Port: Net als Tawny Port kan White Port ook ongeveer 3 tot 4 weken goed blijven na opening, als het goed wordt afgesloten en gekoeld bewaard wordt.

4. Vintage Port en Colheita Port: Deze stijlen zijn delicate en complexe Port wijnen en na opening beginnen ze sneller te oxideren. Het wordt aanbevolen om Vintage en Colheita Port binnen 2 tot 3 dagen na opening te consumeren om de beste smaakbeleving te behouden.

Om de houdbaarheid te verlengen, kun je overwegen om een vacuümpomp of bewaarsysteem, zoals Coravin, te gebruiken om de lucht uit de fles te halen of over te gieten in een kleinere fles om blootstelling aan zuurstof te verminderen. Het is echter belangrijk op te merken dat zelfs met deze maatregelen de kwaliteit van de Port na verloop van tijd kan verminderen. Voor de beste smaakervaring is het raadzaam om Port binnen een redelijke tijd na opening te consumeren en altijd te proeven voordat je een glas inschenkt.