Oude Wijnwereld vs Nieuwe Wijnwereld: wat betekent het?

De wijnwereld is grofweg verdeeld in twee delen: de Oude en Nieuwe Wereld. Deze indeling komt voort uit een geografische scheiding en uit historisch oogpunt. De Oude Wereld verwijst naar de traditionele wijnlanden in Europa, terwijl de Nieuwe Wereld naar alle landen daarbuiten verwijst. Vaak liggen deze landen op het zuidelijk halfrond, terwijl de traditionele landen zich op het noordelijk halfrond bevinden.

Er zijn belangrijke verschillen tussen de Oude en Nieuwe Wijnwereld. De wijnboeren in de Oude Wereld werken veel vanuit traditie en ambacht en houden veel vast aan regels (denk aan de herkomstbenamingen), terwijl de Nieuwe Wereld vaak commerciëler en marktgerichter te werk gaat. De producenten in de Oude Wereld zijn vaak kleine familiebedrijven, terwijl in de Nieuwe Wereld vaak grote, zelfs beursgenoteerde wijnbedrijven de norm zijn. 

Belangrijkste punten uit dit artikel

• De wijnwereld is verdeeld in twee delen: de Oude Wereld en de Nieuwe Wereld.
• De wijnboeren in de Oude Wereld werken veel vanuit traditie en ambacht, terwijl de Nieuwe Wereld vaak commerciëler en marktgerichter te werk gaat.
• De producenten in de Oude Wereld zijn vaak kleine familiebedrijven, terwijl in de Nieuwe Wereld vaak grote, zelfs beursgenoteerde wijnbedrijven de norm zijn.

Oude wijnwereld: traditie, regels en wetten

De Oude Wijnwereld verwijst naar de traditionele wijnlanden in Europa, zoals Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal en Duitsland. Wijnbouw in deze landen gaat terug tot de tijd van de Romeinen en Grieken. Het is dan ook geen verrassing dat deze landen een lange geschiedenis hebben van wijnbouw en een rijke traditie hebben ontwikkeld. In de oude wijnwereld worden wijntradities en -regels vaak strikt gevolgd, en wijnbenamingen en -classificaties zijn goed gevestigd. Deze regio's hebben ook een sterke nadruk op terroir, wat verwijst naar de invloed van de lokale bodem, klimaat en geografie op de smaak van de wijn. In de oude wereld wordt tevens de meeste wijn geproduceerd. Vaak is Italië het grootste wijnland qua productiehoeveelheid, maar dit wisselt af en toe af met Frankrijk. Spanje is daarentegen het grootste wijnland qua hectare wijngaarden.

De geschiedenis van de oude wijnwereld

De geschiedenis van wijn gaat duizenden jaren terug naar het oude Georgië, waar de oudst bekende tekenen van wijnproductie zijn ontdekt. Vervolgens verspreidde wijnbouw zich door oude beschavingen zoals Mesopotamië, Egypte, Griekenland en Rome, waar wijn niet alleen als drank werd gewaardeerd, maar ook rituele, medicinale en economische betekenis had. De Feniciërs brachten wijnbouw naar het Middellandse Zeegebied, wat leidde tot verdere verspreiding naar Europa. In de middeleeuwen speelden kloosters een cruciale rol bij het behouden en ontwikkelen van wijnbouw- en productietechnieken. De renaissanceperiode zag de moderne wijnproductie verder ontwikkelen, met de Franse regio Bordeaux als beroemd centrum voor wijn. Door deze geschiedenis is het dan ook niet gek dat er in de wereld van wijn onderscheid gemaakt wordt tussen wijnen uit de oude wereld (Europa) en wijn uit de nieuwe wereld.

Europese tradities

Wijnmakers in de Oude Wijnwereld hebben zich gehouden aan tradities die al eeuwenlang worden doorgegeven. Ook hebben ze al eeuwenlange kennis en ervaring met wijnbouw. Deze tradities hebben betrekking op de manier waarop de druiven worden verbouwd, hoe de wijn wordt geproduceerd en hoe de wijn wordt gerijpt. Hierdoor hebben deze landen en wijngebieden hun eigen specifieke wijnstijl en daarmee smaken ontwikkeld, die bekend staat om zijn verfijnde karakter. Je ziet vaak in de oude wereld ook een groot verschil met de wijnbouw. De dichtheid van de aanplant en welke druivenrassen worden gebruikt verschilt met dat in de nieuwe wereld. Zo staan wijnstokken in de oude wereld bijvoorbeeld vaak dichter op elkaar geplant dan in de nieuwe wereld. In de nieuwe wereld is dit vaak ruimer opgezet, zodat het makkelijker is om mechanisch te oogsten en wordt goedkopere productie mogelijk.

Terroir en druivenrassen in de oude wereld

In de Oude Wijnwereld is terroir van groot belang. Terroir verwijst naar de combinatie van bodem, klimaat en topografie waarin de druivenranken groeien. Deze factoren hebben een grote invloed op de smaak en kwaliteit van de wijn. Daarnaast worden in de Oude Wijnwereld voornamelijk inheemse druivenrassen verbouwd, die vaak al eeuwenlang in de regio voorkomen. In Italië zie je bijvoorbeeld vaak wijnen gemaakt van druiven waar je waarschijnlijk nog nooit van gehoord hebt. Dit komt omdat zij enorm veel inheemse druivenrassen hebben waar lokaal wijnen van worden gemaakt. 

Regels en wetgeving: AOC, DOCG en DO

In de Oude Wijnwereld zijn er strikte regels en wetten omtrent de productie van wijn. Denk bijvoorbeeld aan de AOC in Frankrijk, de DOCG in Italië of de DO in Spanje. Deze regels hebben betrekking op de manier waarop de druiven worden verbouwd, de bepaalde stijl en smaak (hoe de wijn wordt geproduceerd) en hoe de wijn wordt geëtiketteerd. In sommige gevallen zijn er zelfs classificatieregels waarin onderscheid wordt gemaakt tussen de kwaliteitsklassen van wijnen. Deze regels en wetten zorgen ervoor dat de kwaliteit van de wijn hoog blijft en dat de consument weet wat hij kan verwachten van een wijn uit een bepaalde regio. Daarnaast staat voorgeschreven welke druivenrassen gebruikt mogen worden in een bepaald gebied en de dichtheid van aanplant. De voordelen hiervan zijn dat deze wijnen over het algemeen meer structuur en nuances hebben. De Oude Wijnwereld is dus een regio met een rijke traditie, waarbij terroir, inheemse druivenrassen en strikte regels en wetten een belangrijke rol spelen in de productie van kwaliteitswijnen.

Nieuwe wijnwereld: moderne wijnbouw

De Nieuwe Wijnwereld verwijst naar de wijnlanden buiten Europa, zoals Australië, Zuid-Afrika, Chili, Argentinië, Nieuw-Zeeland, en de Verenigde Staten. Veel van deze landen bevinden zich op het zuidelijk halfrond, terwijl Oude Wereld wijnen zich bevinden op het noordelijk halfrond. Deze landen hebben hun wijnindustrie relatief recent ontwikkeld, en hebben daardoor meer ruimte voor innovatie en experimenteren met nieuwe technieken en wijnstijlen. De wijnstijlen in de nieuwe wereld zijn vaak beter afgestemd op de behoefte van de consument. Zo zijn er bijvoorbeeld ook minder regels en eisen waar wijnproducenten aan moeten voldoen, waardoor er beter naar de behoefte uit de markt gekeken kan worden.  Daarnaast is de wijnproductie vaak commerciëler en zijn de wijngaarden een stuk groter qua oppervlakte en wordt er vaker machinaal geoogst. Ook zijn wijnen vaak fruitiger en soepeler dan Europese wijnen. Dit heeft met name met het klimaat te maken: het is vaak warmer dan in Europa en in de meeste gebieden is veel irrigatie nodig om wijnproductie mogelijk te maken. Uitzonderingen zijn er natuurlijk wel zeker en er worden ook prachtige wijnen gemaakt! Nieuwe wereld is overigens niet altijd het juiste woord: Zuid-Afrika maakt namelijk al wijn sinds de 17e eeuw. De eerste Europese kolonisten plantten hier namelijk de eerste wijnstokken al in 1659. 

Innovatie en experimenten in moderne wijnbouw

In de Nieuwe Wijnwereld wordt veel geëxperimenteerd met nieuwe technieken en wijnstijlen. Hierdoor is er een grote diversiteit aan wijnen verkrijgbaar, van fruitige en lichte wijnen tot zware wijnen met een hoog alcoholpercentage. Dit maakt de wijnen uit de Nieuwe Wijnwereld toegankelijk voor een breed publiek. Ook zijn deze gebieden minder vaak aan regels gebonden, waardoor zij vrijer kunnen experimenteren met houtrijpingsinvloeden, productiemethoden en meer. Hierdoor ontstaan andere wijnstijlen dan die je in de Oude Wereld ziet, en is er vaak ook niet een specifieke wijnstijl die gebonden is aan één wijngebied. Wijnen uit bijvoorbeeld Napa Valley kunnen bijvoorbeeld onderling heel erg verschillen. Sommige producenten zullen wijnen maken die meer lijkt op de stijl van Bordeaux, terwijl andere producenten wijnen maken die typisch Amerikaans zijn. Lees: vol, vet, en veel houtrijping bij Chardonnay en vol, romig, veel hout bij rode wijnen. In de Oude Wereld zie je dit minder vaak. Wijnen uit bijvoorbeeld Bourgogne zullen wel verschillen per producent, maar de verschillen zijn kleiner, omdat er zo veel regels mee gemoeid zijn. Daarnaast zijn wijnbouwtechnieken hier vaker gericht op massaproductie. Door de lagere aanplant per vierkante meter, kunnen de producenten processen versnellen, zoals het snoeien en het oogsten. Ook is dan vaak de opbrengst per wijnstok vaak hoger wanneer wijnstokken minder dicht op elkaar staan aangeplant. Dit gaat eveneens vaak ten koste van de complexiteit van de wijn.

Diversiteit aan druivenrassen en wijnstijlen

Een ander kenmerk van de Nieuwe Wijnwereld is de diversiteit aan druiven en wijnstijlen. In tegenstelling tot de Oude Wereld, waar traditionele en zeer veel lokale en inheemse druivenrassen gebruikt worden die vaak gekoppeld zijn aan regels uit een wijngebied, worden in de Nieuwe Wijnwereld vaak druivenrassen zoals Chardonnay, Merlot en Cabernet Sauvignon gebruikt. Nieuwe Wereld wijnen zijn vaak krachtiger van smaak, hebben een hoger alcoholpercentage, een lagere zuurgraad, meer body en veel invloeden van houtrijping. Bij rode wijn hebben ze vaak ook zachtere tannines. Ook is de invloed van het terroir vaak minder expressief dan bij Oude Wereld wijnen. Tuurlijk is dit grofweg het geval, maar gaat dit natuurlijk niet altijd op. Er worden ook wijnen gemaakt in de stijl van de Oude Wereld. En de vraag naar dit soort wijnen wordt steeds groter. 

Klimaat en bodem

Het klimaat en de bodem in de Nieuwe Wijnwereld zijn ook vaak anders dan in de Oude Wereld. Dit heeft invloed op de smaak van de wijnen. Zo hebben wijnen uit Australië en Californië vaak een hoger alcoholpercentage door het warme klimaat. Wijnen uit Zuid-Afrikaanse wijngaarden hebben vaak een uniek karakter door de invloed van de zeebries en de bodem. In de Nieuwe Wijnwereld is er veel ruimte voor innovatie en experimenteren met nieuwe technieken en wijnstijlen. De diversiteit aan druiven en wijnstijlen is groot en het klimaat en de bodem hebben invloed op de smaak van de wijnen. Dit alles maakt de wijnen uit de Nieuwe Wijnwereld uniek en interessant voor wijnliefhebbers over de hele wereld.

Vergelijking: oude wereld en nieuwe wijnwereld

De wijnwereld kan worden opgedeeld in twee verschillende groepen: de Oude Wereld en de Nieuwe Wereld. De Oude Wereld omvat traditionele wijnlanden uit Europa, zoals Frankrijk, Italië, Spanje en Duitsland. De nieuwe wereld omvat landen buiten Europa, zoals de Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.

Een van de belangrijkste verschillen tussen de Oude en de Nieuwe Wijnwereld is de smaak van de wijn. In de Oude Wereld is de smaak van de wijn vaak meer gericht op het terroir en de tradities van de regio, terwijl in de Nieuwe Wereld de wijn vaak soepel en vol van smaak is. Dit komt omdat wijnmakers in de nieuwe wereld vaak vrijer zijn om te experimenteren met verschillende technieken en stijlen en het klimaat vaak warmer is. Oude Wereld wijnen zijn vaak lichter van smaak, hebben een lager alcoholpercentage, een hogere zuurgraad en minder expressieve invloeden van houtrijping. 

Een ander verschil tussen de Oude en de Nieuwe Wijnwereld is de productie van wijn. In de Oude Wereld worden vaak traditionele technieken gebruikt en zijn wijngaarden vaak gebonden aan regels en voorschriften van een specifieke herkomstbenaming. Hierdoor mogen er enkel bepaalde druivenrassen worden gebruikt en gelden er andere regels voor de productie van wijn. In de Nieuwe Wijnwereld worden meer innovatieve en moderne technieken gebruikt. Je ziet bijvoorbeeld veel meer producenten machinaal oogsten. Ook is het klimaat vaak droger en warmer, waardoor er massaal geïrrigeerd moet worden. Dit heeft geleid tot verschillen in kwaliteit en stijl tussen de twee werelden.

Naast verschillen in smaak en productie zijn er ook verschillen in tradities en regels. In de Oude Wijnwereld zijn producenten veel meer gebonden aan eeuwenoude tradities en regels, terwijl in de Nieuwe Wereld wijnmakers vaak vrijer zijn om te experimenteren en nieuwe technieken toe te passen.

Conclusie

In dit artikel is er uitgebreid ingegaan op de verschillen tussen de Oude en Nieuwe Wijnwereld. Hoewel de termen "Oude Wereld" en "Nieuwe Wereld" inmiddels wat verouderd zijn, blijven de verschillen tussen de wijnlanden in Europa en de rest van de wereld duidelijk aanwezig.

Over het algemeen worden de wijnen uit de Oude Wereld gekenmerkt door hun traditie, terroir en complexiteit. Wijnmakers in deze landen hechten veel waarde aan hun wijnbouwgeschiedenis en werken volgens vaste regels en tradities. Dit leidt vaak tot hoogwaardige wijnen van uitstekende kwaliteit.

Aan de andere kant hebben wijnmakers in de Nieuwe Wereld meer ruimte voor innovatie en experimenteren ze vaak meer met verschillende druivensoorten en vinificatietechnieken. Dit leidt tot wijnen die vaak wat fruitiger en toegankelijker zijn, maar soms ook minder complex.

Het is belangrijk om te benadrukken dat het onderscheid tussen de Oude en Nieuwe Wijnwereld niet zwart-wit is en dat er altijd uitzonderingen zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld in de Nieuwe Wereld ook wijnmakers die zich richten op traditionele methoden en de invloed van het terroir, terwijl er in de Oude Wereld ook wijnmakers zijn die experimenteren met nieuwe technieken. Denk bijvoorbeeld aan Pays d'Oc wijnen, uit het zuiden van Frankrijk.

Al met al kan worden geconcludeerd dat de Oude en Nieuwe Wijnwereld allebei hun eigen charmes en kwaliteiten hebben.