Wat is kurk in wijn? Mijn wijn heeft kurk: hoe herken je het?

Wanneer je een fles wijn opent en een muffe geur ruikt, kan het zijn dat de wijn kurk heeft. Kurk in wijn is een veelvoorkomend probleem dat de smaak van de wijn aanzienlijk kan beïnvloeden. Kurk is een schimmel die kan groeien op de kurk van de wijnfles of in het hout van de wijnvaten. Het kan ook ontstaan door het gebruik van chloor in de wijnproductie.

Wanneer wijn kurk heeft, kan het een onaangename smaak hebben die lijkt op nat karton of schimmel. Het kan ook de fruitige smaak van de wijn verminderen en een bittere nasmaak achterlaten. Het is belangrijk om te weten hoe je kurk in wijn kunt herkennen om te voorkomen dat je een fles wijn koopt die besmet is met kurk.

Belangrijkste punten uit dit artikel

• Kurk in wijn kan de smaak van de wijn aanzienlijk beïnvloeden en een onaangename geur en smaak veroorzaken.
• Kurk kan groeien op de kurk van de wijnfles of in het hout van de wijnvaten en kan ontstaan door het gebruik van chloor in de wijnproductie.
• Het is belangrijk om te weten hoe je kurk in wijn kunt herkennen om te voorkomen dat je een fles wijn drinkt die besmet is met kurk.

Wat is kurk in de wijn?

Als je een fles wijn opent en er een muffe geur uitkomt, dan is de kans groot dat er kurk in de wijn zit. Kurk in wijn is een veelvoorkomend probleem dat wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd trichloroanisol (TCA). Deze bacterie ontstaat door een besmetting van meestal een schimmel.

Het is belangrijk om te weten dat kurk in wijn niet betekent dat er letterlijk stukjes kurk in de wijn terecht zijn gekomen. In feite heeft het niets te maken met de kurk van de fles, maar eerder met de omgeving waarin de wijn is geproduceerd en opgeslagen.

De meeste gevallen van kurk in wijn worden veroorzaakt door de aanwezigheid van TCA in de kurk zelf. De schimmel kan zich echter ook in het wijnvat of in de fles bevinden voordat deze wordt gevuld. Dit betekent dat kurk in wijn niet alleen voorkomt bij wijnen die zijn afgesloten met een kurk, maar ook bij wijnen die zijn afgesloten met een schroefdop of een kunststof kurk.

Kurk in wijn kan de smaak en geur van de wijn aantasten, waardoor deze ondrinkbaar wordt. Het is daarom belangrijk om de wijn te inspecteren voordat je deze serveert. Als je kurk in de wijn ontdekt, kun je de fles het beste weggooien en een nieuwe fles openen.

Wat is de oorzaak van kurk in de wijn?

Als wijnkenner of wijndrinker heb je vast wel eens gehoord van kurk in wijn. Maar wat is kurk in wijn eigenlijk? Kurk in wijn ontstaat door een besmetting van de wijn met bepaalde schimmels en bacteriën die chloorhoudende verbindingen omzetten in 2,4,6 trichlooranisol (TCA genoemd). Deze stof kan de wijn muf maken in zowel de geur als de smaak. Vergelijk het met een soort vochtige kelderlucht. Kurk in de wijn kan voorkomen in verschillende maten. Zo heb je het soms bijna niet door en op andere momenten ruik je het gelijk heel stevig. De herkomst van de chloorhoudende verbindingen die leiden tot TCA (en dus kurk in de wijn) kunnen op allerlei manieren in de wijn terechtkomen.

Schimmels en bacteriën

Schimmel en bacteriën zijn de belangrijkste veroorzakers van kurk in wijn. De meest voorkomende schimmel is de schimmel die bekend staat als de kurkschimmel. Deze schimmel komt voor in de bast van de kurkeik en kan zich verspreiden naar de wijn via de kurk. Andere schimmels die kurk in wijn kunnen veroorzaken zijn de botrytisschimmel en de penicilliumschimmel. Bacteriën zoals acetic acid bacteria en lactobacillus kunnen ook kurk in wijn veroorzaken. De schimmels kunnen bijvoorbeeld al in de leidingen zitten waar de wijn doorheen gaat of in de vaten waar de wijn in opgeslagen wordt. Van alles is mogelijk.

Chlooraantasting

Via de reiniging van de wijnvaten of door het gebruik van chloorhoudende reinigingsmiddelen kan er ook kurk in de wijn ontstaan.

Kurkeik en behandeling van kurk

De kurkeik is een belangrijke bron van kurk voor de wijnindustrie. Kurk wordt gebruikt als afsluiting voor wijnflessen. Als de kurk niet op de juiste manier wordt behandeld kan dit leiden tot kurk in de wijn. Een van de belangrijkste oorzaken van kurk in wijn is het gebruik van kurk van slechte kwaliteit. Kurk van slechte kwaliteit kan besmet zijn met schimmels en bacteriën die kurk in de wijn veroorzaken. Daarom is het belangrijk om kurk van goede kwaliteit te gebruiken en deze op de juiste manier te behandelen.

Hoe wijn met kurk de smaak beïnvloedt: wat is kurksmaak?

Kurk in wijn kan de smaak van de wijn negatief beïnvloeden. Dit komt doordat de kurksmaak wordt veroorzaakt door de schimmel of bacterie die 2,4,6-trichlooranisol (TCA) vormt. De besmette wijn krijgt hierdoor de geur van een muffe of vochtige kelder en smaakt daardoor slecht. Het is belangrijk om te weten dat niet alle wijn met een kurksmaak daadwerkelijk is besmet met TCA.

Als je wijn met een kurksmaak proeft, dan kan je dit herkennen aan de bittere nasmaak die de wijn achterlaat in je mond. De fruitigheid van de wijn wordt ook aangetast door de kurksmaak. De wijn kan hierdoor minder fruitig smaken of helemaal geen fruitige smaak meer hebben. Het muffe en schimmelige kun je vaak ook goed ruiken.

Als je wijn met een kurksmaak proeft dan is dit heel erg vervelend. Het is niet schadelijk voor je gezondheid, maar je zal geen zin meer hebben in de wijn die voor je neus staat. Je kan de wijn of wegdoen of in sommige gevallen, als de kurk maar heel licht aanwezig is, kan je proberen om de wijn te decanteren.

Alternatieven: kurk of schroefdop?

Als het gaat om het afsluiten van wijnflessen, is de traditionele kurk al lang de norm. Maar de laatste jaren zijn er alternatieven op de markt gekomen die ook hun voordelen hebben. Hieronder bespreken we vier van deze alternatieven: schroefdoppen, kunststof, vinolok en wax.

Schroefdoppen

Schroefdoppen zijn een van de meest populaire alternatieven voor traditionele kurken. Ze zijn gemakkelijk te openen en sluiten, en ze zorgen ervoor dat de wijn niet wordt blootgesteld aan lucht, waardoor de wijn langer vers blijft. Bovendien zijn schroefdoppen herbruikbaar en gemakkelijk te recyclen, wat ze tot een duurzame keuze maakt.

Er zijn echter ook enkele nadelen aan schroefdoppen. Schroefdoppen zijn natuurlijk minder elegant dan traditionele kurken en een schroefdop is eigenlijk geen optie voor wijnen die lang bewaard moeten blijven, zoals een Barolo, Brunello of een een prachtige Bordeaux of Bourgogne wijn. Bovendien kan de afdichting van de schroefdop niet zo strak zijn als die van een traditionele kurk, wat kan leiden tot oxidatie van de wijn.

Kunststof kurk

Kunststof kurken zijn op de markt gebracht als alternatief van de traditionele kurk. Traditionele kurken zijn duur, waardoor dit een perfect alternatief is. De kurk sluit de wijn beter af dan een traditionele kurk en er komt daardoor minder zuurstof bij de wijn. De kunststof kurk is bedoeld voor wijnen die na maximaal 3 jaar na botteling worden gedronken. De kunststof kurk wordt nooit gebruikt bij duurdere wijnen die baat hebben bij een lange bewaarperiode. Dit is dan ook gelijk het nadeel van dit alternatief. Echter voor jonge wijnen is dit een duurzaam alternatief en is het eveneens goedkoper en heb je minder snel kans op kurk in de wijn.

Vinolok

Vinolok is een moderne en stijlvolle sluiting voor wijnflessen. In tegenstelling tot traditionele kurken of schroefdoppen, is Vinolok een glazen stop die hermetisch afsluit. De Vinolok wordt steeds populairder bij wijnproducenten vanwege de voordelen, zoals het voorkomen van kurksmaak, de mogelijkheid om de wijn luchtdicht af te sluiten en het verminderen van de kans op oxidatie. Je ziet Vinolok doppen vooral op wijnen die jong gedronken worden en dan met name rosé en witte wijnen. Dit komt omdat een Vinolok dop ook nadelen heeft. Het sluit namelijk de wijn compleet af, waardoor de mooie aroma's die wijnen krijgen naar mate ze ouderen in de kelder niet kunnen ontwikkelen. Er komt namelijk geen zuurstof bij de wijn.

Wax

Sommige wijnmakers sluiten hun wijnflessen af met wax (of zegellak). Dit werd vooral vroeger gedaan, omdat wax de kurken goed beschermt tegen ongedierte, schimmels en bacteriën. En dus ook tegen kurk. Er komt namelijk veel minder zuurstof bij de wijn omdat er een soort afgesloten laag over de kurk komt. Tegenwoordig zie je dit soort afsluitingen van de wijnfles veel minder en zijn veel producenten er van af gestapt. De meesten gebruiken of kurk of de schroefdop. Je ziet het af en toe nog wel, maar dan zal het voornamelijk cosmetische redenen hebben, want ja, het ziet er wel gewoon vet uit!

Hoe ga je om met kurk in de wijn: decanteren of wegdoen

Als je een fles wijn opent en er blijkt kurk in te zitten, dan kan dat een teleurstelling zijn. Maar geen paniek, er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. Hieronder staan een paar opties die je kunt overwegen.

Wijn met kurk: terugbrengen of terugsturen

Als je in een restaurant bent of je hebt een fles wijn gekocht en de fles wijn blijkt kurk te hebben, dan kun je deze meestal gewoon terugsturen. Veel restaurants hebben een beleid waarbij ze de fles gratis vervangen als er een kurk in zit. En dit geldt ook voor winkels. Sterker nog: het vooraf proeven van een wijn in een restaurant is eigenlijk bedoeld om een fout in de wijn te proeven. Je proeft dus of de wijn nog goed is, niet of de wijn 'lekker' is. Geen paniek dus!

Wijn met kurk decanteren

Als je thuis bent en een fles wijn opent die een kurk heeft kan je soms de wijn nog decanteren om de geur en smaak van kurk tegen te gaan. Helaas lukt dit niet altijd. Bij wijnen die veel kurk hebben lukt het vrijwel nooit, maar mocht het een heel klein beetje zijn is het soms de moeite waard om de wijn nog te decanteren. Dit betekent dat je de wijn overgiet in een karaf of een andere fles, zodat er meer zuurstof bij de wijn kan komen. Als je wilt weten hoe je een wijn decanteert, kun je deze blog lezen.